Και ξαφνικά, βρεθήκαμε εδώ. Το παιδί μας δεν είναι πια το μικρούλι του δημοτικού με την τσάντα-παιχνίδι. Είναι ένας (σχεδόν) έφηβος, με καινούργιο σχολείο, νέους φίλους και μια τσάντα που ζυγίζει περισσότερο απ’ αυτόν. Η πρώτη μέρα στο γυμνάσιο είναι ένα τεράστιο βήμα – και όχι μόνο για τα παιδιά. Είναι και για εμάς.
Υπάρχει σίγουρα αρκετή αγωνία και πολλές ερωτήσεις. «Θα τα πάει καλά με τα μαθήματα; Θα του δώσουν σημασία οι καθηγητές; Θα του μιλήσει κανείς;» Η αλήθεια είναι ότι δεν μπορούμε να λύσουμε όλα τα προβλήματα του παιδιού μας, αλλά μπορούμε να είμαστε το ασφαλέστερο λιμάνι τους στη θύελλα. Οπότε, ας μιλήσουμε λίγο.
1. Οι Φόβοι τους (και οι δικοί μας)
Το παιδί σας μπορεί να φαίνεται ψύχραιμο, αλλά μέσα του παίζει ταινία καταστροφής. «Και αν δεν μπορέσω να κάνω φίλους;», «Και αν με κοροϊδέψουν;», «Και αν ο καθηγητής είναι τρομερός;». Μην ακυρώνετε τους φόβους τους. Το «μην αγχώνεσαι, τίποτα δεν έγινε» βοηθάει εμάς, όχι εκείνους. Ακούστε. Ρωτήστε: «Ποιο μέρος σου φαίνεται πιο τρομακτικό;». Και απλά ακούστε. Μερικές φορές, το να πεις έναν φόβο δυνατά τον κάνει να φαίνεται πιο μικρός. Κάντε τους την ερώτηση που τα αλλάζει όλα: «Πώς νιώθεις;». Είναι πολύ πιο αποτελεσματική από το «Τι έγινε;».
2. Οι Πραγματικοί Στόχοι (Πείτε Αντίο στις Βαθμολογίες… τουλάχιστον προσωρινά)
Γνωρίζω γονείς που από την πρώτη εβδομάδα ρωτούν «Πως τα πήγες στο μάθημα;» και από την αρχή του γυμνασίου έχουν βγάλει συμπεράσματα για το ποια μαθήματα «παίρνει» το παιδί και ποια όχι, ποια κατεύθυνση/πεδίο/ειδικότητα θα ακολουθήσει στο τέλος του Λυκείου. Μην το κάνετε αυτό. Είναι πολύ νωρίς ακόμη.
Επικεντρωθείτε στο να κατανοήσει και να βρει ενδιαφέρον σε όλα τα μαθήματα, μην τα διακρίνετε σε κύρια και δευτερεύοντα. Τα ενδιαφέροντα, οι κλίσεις και ο εγκέφαλος του παιδιού, ακόμη διαμορφώνονται και χρειάζεται να αποκτήσει γενικές γνώσεις, να διευρύνει τους ορίζοντές του, ώστε να μπορεί αργότερα να επιλέξει τον δρόμο του. Η πρώτη εβδομάδα, ο πρώτος μήνας, μάλιστα, δεν πρέπει να αφορά τις βαθμολογίες. Καλύτερα να μας αφορά το να βρει το παιδί έναν φίλο να καθίσουν μαζί στο διάλειμμα. Να εμπιστευτεί τους καθηγητές του. Να νιώσει ασφάλεια. Να ξέρει ότι το σχολείο είναι ένα μέρος όπου μπορεί να σηκώσει το χέρι του χωρίς φόβο, να κάνει λάθη και να μαθαίνει. Αν πετύχει αυτά τα τρία, οι βαθμοί θα έρθουν μόνοι τους.
3. Η Μελέτη
Αφιερώστε χρόνο στα μαθήματα του παιδιού όποιες και αν είναι οι δικές σας καταβολές, δεν είναι ώρα για σχόλια του τύπου «αυτό ήταν το χειρότερό μου μάθημα στα δικά μου σχολικά χρόνια» ή «ούτε εγώ ήμουν καλός στην Ιστορία, από εμένα θα πήρες». Ξεφυλλίστε τα βιβλία του και σίγουρα θα βρείτε και οι ίδιοι ενδιαφέρον στο κάθε μάθημα.
Είναι γνωστό ότι το ίδιο το περιεχόμενο των βιβλίων πολλές φορές δεν συμβαδίζει με την καθημερινότητα, φαντάζει ξένο ή υπερβολικά δύσκολο για το παιδί. Μπορεί μάλιστα να είναι και αντιεπιστημονικό, με βάση τα σύγχρονα πορίσματα της έρευνας και της επιστήμης. Όμως μην το απαξιώνετε, γιατί έτσι υπάρχει ο κίνδυνος να απαξιώσετε συνολικά τη σχολική γνώση.
Συζητήστε για όσα γράφει το βιβλίο, ακόμα και αν διαφωνήσετε με αυτά.
Διαμορφώστε ένα ήσυχο περιβάλλον στο οποίο το παιδί θα μελετά χωρίς περισπασμούς από οθόνες. Αν αισθάνεστε ανεπαρκής στο να υποστηρίξετε το παιδί σας σε κάποιο μάθημα ζητήστε βοήθεια από κάποιον ειδικό καθηγητή, όχι κάποιον που απλά θα λύνει τις ασκήσεις του παιδιού ώστε να είναι «έτοιμο» για την επόμενη ημέρα, αλλά θα κάνει πολύ περισσότερα. Θα εμπνεύσει τον μαθητή, θα του δείξει τον τρόπο και τη μεθοδολογία ώστε να πορευτεί με περισσότερη αυτοπεποίθηση βασιζόμενο στις δικές του δυνάμεις.
4. Το Πιο Σημαντικό Μάθημα: Η Ανθεκτικότητα
Στο γυμνάσιο, τα πράγματα δεν πάνε πάντα καλά. Θα υπάρξει κακός βαθμός, κακή παρέα, άδικο σχόλιο. Εδώ είναι που εμείς μπαίνουμε στο παιχνίδι. Όχι ως εκδικητές, αλλά ως προπονητές. Μην τρέχετε να λύσετε κάθε πρόβλημα. Αντί να στείλετε άμεσα e-mail στον καθηγητή, ρωτήστε το παιδί σας: «Πώς νομίζεις ότι μπορούμε να το χειριστούμε αυτό μαζί;». Δώστε τους τα εργαλεία να λύνουν τα δικά τους προβλήματα. Αυτό είναι το μεγαλύτερο δώρο. Θα μπερδευτούν. Θα χάσουν. Θα πονέσουν. Αυτή είναι η ανθρώπινη εμπειρία. Η δουλειά σας δεν είναι να ανοίγετε δρόμους με μπουλντόζα, αλλά να είστε το σταθερό, ασφαλές σημείο να γυρίσουν.
Άλλωστε δεν περνάνε όλα από το χέρι του γονέα. Το σχολείο και το εκπαιδευτικό σύστημα έχουν πολλές παθογένειες (υποχρηματοδότηση, υπεράριθμα τμήματα, έμφαση στην αποστήθιση, εξετασιοκεντρική και δασκαλοκεντρική προσέγγιση της διδασκαλίας), παθογένειες που οι εκπαιδευτικοί και άλλοι συλλογικοί φορείς προσπαθούν να επιλύσουν πολλές δεκαετίες τώρα. Η καλή συνεργασία σχολείο-γονέα-μαθητή, καθώς και η δραστηριοποίησή σας στον σύλλογο γονέων, μπορεί να συμβάλουν στην προσπάθεια για ένα καλύτερο σχολείο. Πάρτε μια βαθιά ανάσα. Το γυμνάσιο είναι μια φανταστική περιπέτεια που μόλις ξεκινά. Καλή αρχή σε εσάς και στο παιδί σας!
Μαρία Σκούφη
Μαθηματικός ΑΠΘ
Msc στη διδακτική των Μαθηματικών και των Φυσικών Επιστημών